NA NOWO UMIŁOWAĆ CHRYSTUSA
Program duszpasterski w archidiecezji łódzkiej
na rok 2002/2003
Arcybiskup Władysław Ziółek
(zobacz kalendarz pracy duszpasterskiej)
1. W Liście apostolskim Novo millennio ineunte Ojciec
Święty Jan Paweł II nakreślił ramy programu duszpasterskiego, który
powinien być realizowany na progu XXI stulecia. Przypomniał nam, abyśmy
Chrystusa poznawali, kochali i naśladowali. Te trzy zadania mają być
podstawą nowego programu. Ona się nigdy nie zmienia ponieważ jest stałym
fundamentem działań duszpasterskich.
W Liście odczytujemy też zachętę, żeby nowy program "znalazł wyraz we
wskazaniach duszpasterskich, dostosowanych do sytuacji każdej wspólnoty"
(NMI, 29). A zatem adaptacja programu ogólnopolskiego do warunków i
potrzeb naszej archidiecezji jest odpowiedzią na oczekiwania, które
wiąże Jan Paweł II z duszpasterstwem poszczególnych Kościołów
lokalnych.
Kończący się rok duszpasterski
dotyczył pierwszego członu tej swoistej triady, która każe pamiętać, że
mamy Chrystusa poznawać, kochać i naśladować. Zgodnie z decyzją
Konferencji Episkopatu Polski, w roku duszpasterskim 2002/2003
przedmiotem refleksji i działalności duszpasterskiej będzie kolejny
człon triady, odnoszący się do umiłowania Chrystusa.
Analogicznie do programu ubiegłego roku proponuje się hasło w
następującym brzmieniu: "Na nowo umiłować Chrystusa". Takie
sformułowanie hasła sugeruje tytuł II rozdziału w cytowanym Liście
apostolskim: "Na nowo rozpoczynać od Chrystusa". Nasze hasło wskazuje na
wyjątkowość i wagę tych inicjatyw, które mają nas prowadzić do jeszcze
większego umiłowania Chrystusa.
2. Zgodnie z dotychczasową praktyką, nasz program duszpasterski jest
takim ujęciem programu ogólnopolskiego, w którym podkreśla się specyfikę
warunków w jakich pracują nasi duszpasterze oraz najważniejsze cechy
samego duszpasterstwa.
Prezentowany program powinien być szczegółowym punktem orientacyjnym,
wskazującym kierunek inicjatyw duszpasterskich, ich różnorakie formy
oraz wybrane środki i metody.
Należy podkreślić, że podstawą w realizowaniu nowego programu i głównym
źródłem inspiracji powinny być: Pismo Święte (zwłaszcza wypowiedzi
Chrystusa na temat miłości); dokumenty Soboru Watykańskiego II; List
apostolski Novo millennio ineunte (w szczególności rozdział IV
"Świadkowie miłości"); List apostolski Rosarium Virginis Mariae i
Katechizm Kościoła Katolickiego (przede wszystkim I część "Wyznanie
wiary").
Konkretną pomocą w planowaniu duszpasterstwa w nowym roku będzie
ogólnopolski "Program duszpasterski na rok 2002/2003" (Umiłować
Chrystusa, Katowice 2002 ), który udostępniony został wszystkim
duszpasterzom archidiecezji łódzkiej. Zarówno kapłani jak i katecheci,
mając na uwadze solidne przygotowanie do realizacji programu, niech
sięgają także po stosowne publikacje książkowe i artykuły w prasie
katolickiej.
3. W nowym roku duszpasterskim kapłani będą zobowiązani do udzielania
wiarygodnych i przekonujących odpowiedzi na pytanie, co znaczy miłować
Chrystusa.
"Pełnia czasu" ukazała w całej rozciągłości wymiary prawdziwej miłości
(por. Ef 1,10; Ga 4,4). Oto Bóg nie tylko miłuje, lecz całą swoją istotą
jest Miłością. Ujawniło się to najdobitniej w Jezusie Chrystusie
paschalnym. Najpiękniejszym imieniem Boga jest określenie św. Jana
ewangelisty "Bóg jest miłością" (1 J 4,8,16). "Tak bowiem Bóg umiłował
świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy,
nie zginął, ale miał życie wieczne" (J 3,16).
Istotną cechą Miłości jest dar - aż do daru z siebie, tzn. ze swego
życia. "Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje
za przyjaciół swoich" (J 15,13).
Przejawy miłości Boga ku ludziom nie kończą się na zbawczej śmierci Syna
Bożego, przyjętej za nich. Człowiek otrzymuje miłość Bożą do swojego
serca. Odbywa się to poprzez chrzcielne zanurzenie w Chrystusa
paschalnego, czy "przyobleczenie Chrystusa". Człowiek wtedy zostaje
usynowiony przez Boga. Dlatego w słowach św. Jana ewangelisty wyrażany
jest podziw: "Popatrzcie, jaką miłością obdarzył nas Ojciec: zostaliśmy
nazwani dziećmi Bożymi i rzeczywiście nimi jesteśmy" (1 J 3,1). "My
miłujemy, ponieważ Bóg sam pierwszy nas umiłował" (1 J 4,19). Dlatego
przypomina św. Paweł : "miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez
Ducha Świętego, który został nam dany" (Rz 5,5). W teologii to Boże
obdarowanie nazywane jest "teologalną cnotą miłości". Ta miłość powinna
się stale rozwijać. Nawiązuje do tego II Modlitwa Eucharystyczna, w
której prosimy Boga o łaskę dla Kościoła: "Spraw, aby wzrastał w
miłości". Miłość do Chrystusa musi mieć odbicie w życiu codziennym.
Dlatego woła św. Jan ewangelista: "Dzieci, nie miłujmy słowem i
językiem, ale czynem i prawdą" (1 J 3,18). Szczytem tej miłości jest
miłość nieprzyjaciół: "Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za
tych, którzy was prześladują" (Mt 5,44). Miłość do Chrystusa powinna się
wyrażać w miłości do drugiego człowieka: "Wszystko, co uczyniliście
jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili" (Mt 25,40).
4. Jan Paweł II w IV rozdziale Listu Novo millennio ineunte, przedstawia
konkretne propozycje w odpowiedzi na postulat umiłowania Chrystusa. Oto
one:
- Owocem Bożej miłości jest komunia. Chrześcijanie powinni się aktywnie
włączyć w budowanie przez Kościół komunii miłości. Miłość jest sercem
Kościoła (por. NMI, 42).
- Duchowość komunii każe dostrzegać w drugim człowieku przede wszystkim
to, co jest w nim pozytywne, a "co należy przyjąć i cenić jako dar
Boży" (NMI, 43).
- Budowanie komunii wyraża się również w aktywnym uczestnictwie w
różnego rodzaju gremiach, zespołach, wspólnotach (por. NMI, 45).
- Wyrazem miłości jest realizowanie powołania kapłańskiego i zakonnego,
oraz spieszenie z pomocą tym, którzy zostali przez Chrystusa powołani
(por. NMI, 46).
- Miłość do Chrystusa ujawniają chrześcijanie również poprzez miłość
małżeńską i rodzicielską. Wszak w małżeństwie wyraża się "wielka
tajemnica" oblubieńczej miłości, jaką Chrystus darzy swój Kościół (por.
Ef 5,32).
- Budowanie komunii, a więc realizowanie miłości do Chrystusa wyraża się
także w dziedzinie dialogu ekumenicznego oraz w dialogu międzyreligijnym
(por. NMI, 48 i 55).
- Wewnątrzkościelna komunia daje początek miłosierdziu, a więc
podejmowaniu dzieł czynnej miłości wobec każdego człowieka, który
potrzebuje pomocy. Dlatego Kościół powinien stosować "opcję
preferencyjną" wobec ludzi potrzebujących. Tak jednak, aby miłosierdzie
czynów nadawało .nieodpartą moc miłosierdziu słów. (NMI, 50).
5. Należy teraz odpowiedzieć na pytanie, co powinno się czynić, aby
wierni w naszych parafiach mogli na nowo umiłować Chrystusa. W
odpowiedzi na to pytanie trzeba uwydatnić to, co jest specyficzne dla
naszej archidiecezji. Można powiedzieć, że są to "oblicza miłości"
człowieka do Chrystusa i bliźnich, postulowane na początku nowego wieku
i tysiąclecia.
- Odrodzić modlitwę, która jest rozmową z Chrystusem, wyrażającą miłość
do Niego. Wprowadzić do swojego życia modlitwę kontemplacyjną. Powinno
się kontemplować oblicze Chrystusa (por. NMI 16.28). Upowszechnić
modlitwę różańcową (także wśród dzieci, młodzieży, i dorosłych
mężczyzn). Powinna dominować modlitwa zanoszona w intencji bliźnich. W
związku z tym odnowić te zespoły w parafii, które podjęły apostolat
modlitwy.
Przyjąć i realizować lekcję modlitwy, którą przekazał Polakom
Jan Paweł II w sierpniu 2002 r. Duszpasterz przede wszystkim powinien
być człowiekiem modlitwy.
- Być posłusznym wobec nauki Chrystusa. "Jeśli mnie kto miłuje, będzie
zachowywał moją naukę ..." (J 14,23). Miłość do Chrystusa wyraża się w
sumiennym realizowaniu Jego woli.
Miłować Chrystusa oznacza również dźwigać odważnie swój krzyż (choroby,
cierpień, starości, osamotnienia). Pomagać ludziom w rozumieniu krzyża.
- Nauczyć wiernych przeżywania w miłości - Chrystusa obecnego w
sakramentach i we mszy świętej. Przypominać, że stan łaski uświęcającej,
podtrzymywany życiem sakramentalnym jest szczególną postacią miłości do
Chrystusa.
Przekonać parafian, że świętowanie niedzieli z uczestnictwem
w Eucharystii jest liczącym się wyrazem miłości do Chrystusa, mającym
charakter aktywnego apostolstwa.
- Okazywać miłosierdzie bliźnim. "Błogosławieni miłosierni, albowiem oni
miłosierdzia dostąpią" (Mt 5,7). Wykorzystać w związku z tym wypowiedzi
Jana Pawła II na temat okazywania miłosierdzia przekazane w Krakowie w
sierpniu 2002 r.
Wypracować w parafii formy pomocy dla bezdomnych, biednych i
niepełnosprawnych. Wprowadzić obiady dla ubogich. Więcej troski
duszpasterskiej okazywać rodzinom wielodzietnym. Wykazywać właściwą
reakcję wobec patologii społecznych (alkoholizm, narkomania, rozwody,
przestępczość itp.).
- Położyć nacisk na odpowiedzialne pełnienie służby. Każda służba jest
przejawem miłości Chrystusa i bliźnich. Pomagać w tym nie tylko służbie
zdrowia, ale również wszystkim, którzy są w szeregach służby publicznej
(urzędnicy, parlamentarzyści, samorządowcy, itp.).
Kształtować postawy patriotyczne, które są przejawem miłości do
Chrystusa i bliźnich. Niepokojąco niski udział Polaków w ostatnich
wyborach do samorządu każe na nowo spojrzeć na obowiązek miłowania
Ojczyzny i narodu.
- Miłość do Chrystusa powinna się wyrażać również w kulturze osobistej
jednostki. Oznacza to stałą pracę nad kulturą bycia i kulturą słowa.
Powinno się na zawsze wyeliminować z użycia słowa niecenzuralne oraz
słowa, które uwłaczają drugiemu człowiekowi (wyzwiska, słowa obraźliwe
itp.).
- Praca nad miłością Chrystusa i bliźnich powinna prowadzić do
eliminowania z życia osobistego i wspólnego takie zachowania człowieka
jak uprzedzenia, niechęci, zazdrość, gniew, nienawiść, chorobliwa
podejrzliwość, jak również takie szkodliwe działania jak plotka, obmowa,
oczernianie, manipulowanie drugim człowiekiem.
- Ukazywać dzieciom, młodzieży i dorosłym przykłady heroicznej miłości
do Chrystusa i bliźnich. Przybliżać postaci związane z diecezją łódzką.
Są to przede wszystkim:
- św. Maksymilian Maria Kolbe. Mieszkał w dzieciństwie w Łodzi i w
Pabianicach. W Oświęcimiu ofiarował swoje życie za drugiego człowieka.
- św. Faustyna Kowalska. Mieszkała w Łodzi. Apostołka miłosierdzia Bożego.
- bł. Urszula Ledóchowska. Inicjatorka Krucjaty Eucharystycznej. W Łodzi
założyła domy zakonne Sióstr Urszulanek. W fabrykach wygłaszała
konferencje dla robotnic.
- bł. Rafał Chyliński OFMConv. - Gorliwy opiekun chorych, cierpiących i
biednych. Posługą duszpasterską związany z klasztorem w Łagiewnikach,
gdzie został pochowany.
- sługa Boża Wanda Malczewska. Znana z wielkiej miłości do Ojczyzny i do
dzieci, które z wielkim zaangażowaniem katechizowała. Spoczywa w krypcie
kościoła parafialnego w Pażnie.
- bł. Anastazy Pankiewicz OFM. Pracując w Łodzi, zbudował kościół św.
Elżbiety (ul. Sporna), założył Zgromadzenie Sióstr Antonianek Chrystusa
Króla oraz gimnazjum katolickie. W czasie okupacji wbrew zakazom Niemców
prowadził na cmentarzu na Dołach duszpasterstwo. Zginął w Oświęcimiu,
gdzie zawsze pomagał współwięźniom. Jeden ze 108 męczenników polskich.
- bł. ojciec Karol Herman Stępień OFMConv. Urodzony w Łodzi, jeden ze 108
męczenników polskich, oddał życie za swoich parafian, zamordowany przez
gestapo.
- ks. Ignacy Skorupka. Pracował jako katecheta w Łodzi, bohaterski kapelan
Wojska Polskiego, zginął w obronie Warszawy w 1920 r.
- ks. Tadeusz Burzyński, kapłan diecezji łódzkiej. Poniósł śmierć gdy
zaopatrywał rannych podczas nalotu hitlerowskiego w Warszawie.
- sługa Boża Stanisława Leszczyńska. Urodziła się i zmarła w Łodzi.
Bohaterska położna z Oświęcimia. Z narażeniem własnego życia chroniła
przed zagładą dzieci urodzone w obozie oświęcimskim.
- Pouczać jak budować w konkretnych warunkach cywilizację miłości.
Apeluje o nią Jan Paweł II. Cywilizacji tej zagraża cywilizacja śmierci,
która jest przejawem cywilizacji nienawiści.
Budowanie cywilizacji miłości należy oprzeć na właściwej hierarchii
wartości. Ukazywać ją w duszpasterstwie i katechezie, uwzględniając
badania przeprowadzone w archidiecezji łódzkiej przez zespół ks.
profesora W. Zdaniewicza.
- O miłości do Chrystusa i do bliźnich mówić w sposób jasny i
przekonujący na katechezie wszystkich szczebli. Temat ten uczynić
przedmiotem twórczej dyskusji, aby zainspirować uczniów do dobrych
czynów na rzecz bliźnich.
- W parafiach miejskich okazywać pomoc bezrobotnym, przede wszystkim
poprzez organizowanie dla nich dokształcania oraz wsparcia materialnego
i moralnego ze strony wspólnoty parafialnej. Tego rodzaju zadania
powierzyć odpowiednim stowarzyszeniom katolickim (Akcji Katolickiej,
Stowarzyszeniu Rodzin Katolickich, Katolickiemu Stowarzyszeniu
Młodzieży). Jednocześnie bronić ludzi przed zmuszaniem ich do pracy w
niedzielę.
- Więcej troski okazywać sprawie powołań - zwłaszcza w tych parafiach,
które nie mogą się poszczycić oczekiwaną liczbą kapłanów i sióstr
zakonnych wywodzących się z miejscowej wspólnoty parafialnej.
6. Zarówno duszpasterze jak i katecheci niech systematycznie spotykają
się na wspólnych naradach, aby wymienione inicjatywy duszpasterskie były
zawsze dobrze przygotowane i stały się działaniem skutecznym. Należy tak
pracować, aby we wspólnocie parafialnej panowała zawsze atmosfera
sprzyjająca spełnianiu uczynków miłosierdzia chrześcijańskiego. Tylko
wtedy Chrystus może być najpełniej uwielbiony i na nowo umiłowany.
Świadectwo miłości dawane przez duszpasterzy i katechetów staje się w
związku z tym szczególnie cenne i niezastąpione.
Wszystkim, którzy włączą się do realizacji nowego programu
duszpasterskiego i będą budować cywilizację miłości całym sercem
błogosławię.
+ Władysław Ziółek
Arcybiskup Łódzki
16 listopada 2002 r.