NA NOWO POZNAWAĆ CHRYSTUSA

1. Wprawdzie rok duszpasterski poświęcony ewangelizacji dobiega końca, to jednak ubogaceni nowymi doświadczeniami nadal kontynujemy w duszpasterstwie parafialnym jego główne założenia oraz najpilniejsze postulaty. W I Niedzielę Adwentu rozpoczyna się nowy rok duszpasterski. Odtąd też obowiązuje nowy program. Jego podstawę i stosowne materiały opracowuje każdego roku Komisja Duszpasterstwa Ogólnego Episkopatu Polski.
Każda diecezja ma swoją specyfikę. To z kolei wytycza odpowiednie oczekiwania pod adresem duszpasterstwa. Wiążą się z tym charakterystyczne dla diecezji uwarunkowania, jak również właściwości posługi duszpasterskiej.
Z tych racji od wielu lat opracowuje się w archidiecezji łódzkiej program duszpasterski, który jest adaptacją programu ogólnopolskiego.

2. Podstawowym odniesieniem dla duszpasterstwa w roku 2002 są myśli i wskazania Ojca Świętego Jana Pawła II zawarte w jego Liście apostolskim Novo millennio inneunte. Czytamy tam: "Nie trzeba wyszukiwać nowego programu. Program już istnieje: ten sam co zawsze, zawarty w Ewangelii i w żywej Tradycji. Jest on skupiony w istocie rzeczy wokół samego Chrystusa, którego mamy poznawać, kochać i naśladować, aby żyć w Nim życiem trynitarnym i z Nim przemieniać historię ..." (NMI, 29).
Nieco później, w tej samej części Listu Papież jednak podkreśla: "Właśnie w Kościołach lokalnych można określić konkretne elementy programu - cele i metody pracy, zasady formacji i doskonalenia duszpasterzy i ich współpracowników...". Z wypowiedzi Jana Pawła II wynika, że program duszpasterski ma realizować bardzo ważne zadania - nie nowe wcale a jednak zawsze aktualne. Są to: poznawanie Chrystusa, miłość wobec Niego
i naśladowanie Go. Tylko wtedy chrześcijanie będą mogli skutecznie przemieniać historię. W tym roku najważniejszym zadaniem w realizowaniu programu duszpasterskiego ma być poznawanie Chrystusa.
W programie duszpasterskim naszej archidiecezji przyjmujemy hasło w brzmieniu "Na nowo poznawać Chrystusa". Oznacza ono, że choć nasi wierni wykazują jakąś znajomość Chrystusa, to jednak jest ona często niepełna, powierzchowna i wybiórcza, a może nawet zniekształcona. Należy więc tę wiedzę o Chrystusie poszerzać i pogłębiać. Hasło daje do zrozumienia, że poznawanie Chrystusa jest zadaniem obowiązującym chrześcijanina przez całe jego życie.

3. Co ma stanowić podstawę w realizacji programu duszpasterskiego? Przede wszystkim Pismo Święte, jako główne źródło w naszym poznawaniu Chrystusa, a ponadto List apostolski Jana Pawła II Novo millennio ineunte
i Katechizm Kościoła Katolickiego.
Z Pisma Świętego w szczególnym stopniu będzie służył pomocą Nowy Testament z odniesieniem do Starego Testamentu. Najbardziej przydatne będą wypowiedzi Chrystusa o Nim samym. Z kolei, wspomniany List apostolski Jana Pawła II w całości stanowi źródło dla naszego poznawania Chrystusa - przede wszystkim ze względu na zawarte w nim teologiczne i duszpasterskie uzasadnienia. Jednakże przedmiotem specjalnej medytacji w pracy duszpasterzy powinny się stać zwłaszcza dwa rozdziały: rozdział II zatytułowany "Oblicze do kontemplacji" i rozdział III pt. "Na nowo rozpoczynać od Chrystusa".
Realizując nowy program, duszpasterze powinni jak najczęściej sięgać po Katechizm Kościoła Katolickiego. Znajdą w nim stosowne określenia, które Kościół odnosi do wiary i moralności. Mają one rangę najwyższej kompetencji i autorytetu, wszak stoi za nimi Kościół Jezusa Chrystusa. W nowym roku duszpasterskim przydatny okaże się drugi rozdział w pierwszej części Katechizmu, zatytułowany: "Wierzę w Jezusa Chrystusa, Syna Bożego jednorodzonego".
Źródłami pomocniczymi w realizowaniu programu powinny być odpowiednie publikacje książkowe teologów, a także liczne już artykuły w prasie katolickiej.

4. W papieskim Liście Novo millennio ineunte można przeczytać jak Ojciec Święty widzi zadanie poznawania Chrystusa. Oto jego najważniejsze wskazania na ten temat.

• Jubileusz Roku 2000 pozwolił nam jeszcze głębiej uświadomić sobie, kim jest Jezus Chrystus. Dlatego w realizacji nowego programu duszpasterskiego należy nawiązywać do spotkań i przeżyć związanych
  z Jubileuszem Zbawienia.
• Mówiąc o obchodach jubileuszowych wyprowadza Jan Paweł II wniosek, który dla duszpasterzy jest cenną wskazówką: "Jeżeli ukazuje się młodym prawdziwe oblicze Chrystusa, oni dostrzegają w Nim przekonującą odpowiedź na swoje pytania i potrafią przyjąć Jego orędzie, choć jest trudne i naznaczone przez krzyż" (NMI, 9).
• Konkretnym zadaniem, które należy podjąć jako owoc Jubileuszu jest kontemplacja oblicza Chrystusa. Tego zadania nie wypełni się bez milczenia i modlitwy. Oblicze Chrystusa to oblicze Zmartwychwstałego, dlatego jego kontemplacja staje się źródłem radości i optymizmu (por. NMI, 29).
• Chrześcijanin szczególnie dogłębnie poznaje Chrystusa podczas liturgicznych spotkań z Nim. W związku z tym mówi Jan Paweł II: "W każdą niedzielę zmartwychwstały Chrystus, na nowo jakby wyznacza nam spotkanie w Wieczerniku ..." (NMI, 58).
• Poznając Chrystusa, chrześcijanin powinien poznać również najważniejsze zadania, które w Jego imieniu stawia wspólnotom chrześcijańskim Piotr naszych czasów. I tak z lektury Listu dowiadujemy się, że w realizacji programu powinny nas cechować takie postawy jak:
  - radykalizm ewangeliczny (por. NMI, 51),
  - entuzjazm pierwszych chrześcijan (por. NMI, 58),
  - umiejętność pokazywania Chrystusa innym ludziom (por. NMI, 16),
  - dążenie do świętości (por. NMI, 30 - 31),
  - duch modlitwy (por. NMI, 32 - 34).
• Należy pamiętać, że poznawanie Chrystusa prowadzi do pogłębiania wiary. Uczniowie rozpoznają swojego Mistrza "przy łamaniu chleba" (Łk 24,35). Wywołuje to przełom w ich życiu duchowym. Wracają do Jerozolimy, aby świadczyć o zmartwychwstałym Chrystusie .

Na drogach, które prowadzą do poznania Chrystusa towarzyszy nam zawsze Najświętsza Maryja Panna. Jan Paweł II zachęca, aby widzieć w Niej "Gwiazdę nowej Ewangelizacji" i "niezawodną Przewodniczkę" przez którą możemy dojść do Jezusa (por. NMI, 58).

5. Co należy czynić w duszpasterstwie parafialnym, aby nasi wierni jak najgłębiej poznawali Chrystusa?

• Jednym z podstawowych zadań jest informowanie wiernych o skutkach nieznajomości Chrystusa. Jego obraz jest często zniekształcony w świadomości ludzi. Przyczyniają się do tego różnorakie czynniki, np. działalność sekt, nieprzyjazne media, wypowiedzi ludzi niewierzących itp. Następstwem zniekształconego obrazu Chrystusa jest niewłaściwy stosunek człowieka do Kościoła, do moralności chrześcijańskiej a nawet do całego chrześcijaństwa (postawa antychrystianizmu). Najczęściej spotykanym skutkiem nieznajomości Chrystusa i Kościoła jest różnego rodzaju antyklerykalizm.
• Przypominać wiernym, że Chrystus jest Zbawicielem, który nieustannie przychodzi do swojego Kościoła. Jest to główna myśl w przeżywaniu Adwentu. Należy więc wskazywać na różne postaci obecności Chrystusa w Kościele:
  w sakramentach świętych, w lekturze Pisma Świętego, w człowieku potrzebującym pomocy, we wspólnocie.
• Niech nasi wierni wiedzą, że ich świadectwo wiary pozwoli drugiemu człowiekowi poznać Chrystusa. Powinno się w związku z tym upowszechnić myśl papieża Pawła VI: "Człowiek naszych czasów chętniej słucha świadków, aniżeli nauczycieli; a jeśli słucha nauczycieli, to dlatego, że są świadkami"
  (EN, 41). Jako chrześcijanie mamy nie tylko mówić o Chrystusie ale innym pozwalać Go zobaczyć - poprzez publicznie dawane świadectwo wiary i miłości (por. NMI, 16).
• W sposób przekonujący zachęcać do regularnej lektury Pisma Świętego, a w szczególności tych jego ksiąg, które przybliżają osobę Chrystusa i Jego zbawczą misję. Sprawnie wykorzystać w parafii a zwłaszcza na katechezie publikację "Dobra Nowina", którą przekazano dzieciom i młodzieży w całej Archidiecezji. W związku z tym posługiwać się stwierdzeniem św. Hieronima, który mówił, że "nieznajomość Pisma to nieznajomość samego Chrystusa".
• Wykorzystać wszystkie okazje duszpasterskie, aby u parafian pogłębić znajomość Chrystusa. Przykładowo można wymienić spotkania z rodzicami dzieci pierwszokomunijnych, ze świadkami kandydatów do bierzmowania, z uczestnikami katechezy przedślubnej itp. W tym celu należy też wykorzystać katechezę dla dorosłych. Dlatego, jeżeli jej w parafii jeszcze nie ma, powinno się ją zainicjować jak najrychlej.
• Położyć jeszcze większy nacisk na udział wiernych w niedzielnej mszy świętej, podczas której jej uczestnicy głoszą śmierć Chrystusa i wyznają Jego zmartwychwstanie. Duże znaczenie duszpasterskie i wychowawcze ma wspólne przygotowanie liturgii - szczególnie wtedy, gdy bierze w nim udział młodzież (komentarz, czytania, modlitwa wiernych, procesja z darami, udział scholi).
• Należy na nowo zachęcić parafian do udziału w tych nabożeństwach, które są uwielbieniem Jezusa w Eucharystii (nabożeństwa adoracyjne w pierwsze niedziele miesiąca i inne). Powinno się je odpowiednio przygotować, wprowadzić nowe elementy (np. angażować zespoły parafialne) i związać z krótką katechezą (choćby czytanka pogłębiająca znajomość Chrystusa). W tym celu można wykorzystać "pomoce duszpasterskie" zawarte w opracowaniu "Poznać Chrystusa. Program duszpasterski na rok 2001/2002" (Katowice 2001). Znajdują się wśród nich celebracje biblijne, wezwania litanijne ku czci Jezusa i adoracje na pierwsze piątki miesiąca.
• Nabożeństwa maryjne (majowe, różańcowe, Apel Jasnogórski itp.) ukierunkować zgodnie ze znaną zasadą "Per Mariam ad Jesum", wykorzystując w tym celu element katechezy (kazanie, medytacja, czytanka).
• Zarówno w kaznodziejstwie jak i na katechezie stawiać pytanie "Kim jest dla mnie Jezus Chrystus?" Pomagać uczestnikom katechetycznych i liturgicznych spotkań w formułowaniu dojrzałej odpowiedzi. Przytaczać w związku z tym te wypowiedzi znanych chrześcijan, które odnoszą się do osoby Chrystusa.
• Uczyć dzieci, młodzież i dorosłych praktycznej umiejętności kontemplowania oblicza Chrystusa. Podkreślać przy tym, że niezbędna jest do tego modlitwa i milczenie. Tłumaczyć w związku z tym, jak szkodliwe są dla życia duchowego i dla poznania Chrystusa takie zjawiska jak hałas zewnętrzny, zgiełk otaczającego świata i nieład wnętrza, nazywany jarmarkiem duszy.
• Kłaść nacisk na chrystocentryzm - w wychowaniu i na katechezie. Zasada ta zapewnia utrzymanie właściwego kierunku w podejmowaniu formacji chrześcijańskiej. Sprawia również, że przekazywanie wiedzy o Chrystusie staje się skuteczne i owocujące.
• Chrystus identyfikuje się z ludźmi potrzebującymi pomocy: "Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili" (Mt 25,40). Do listy ludzi potrzebujących, których wymienia Chrystus należy dołączyć także bezrobotnych. Trawestując słowa Zbawiciela należałoby powiedzieć: "Byłem bez pracy, a pomogliście mi". Specyfiką naszego środowiska jest m.in. bieda materialna i wysoki procent bezrobocia. Trzeba się uczyć umiejętności rozpoznawania Chrystusa w ludziach biednych, pozbawionych pracy i zepchniętych na margines życia.
• W działalności duszpasterskiej i katechetycznej należy przybliżyć znaną zależność: tylko wtedy chrześcijanin pokocha Chrystusa, gdy wcześniej Go pozna. Dziś człowiek pragnie poznać najważniejsze motywy tego co ma czynić. Trzeba mu w tym pomóc, uzasadniając, dlaczego ma poznawać Chrystusa.
• Przekonać parafian do czytelnictwa prasy katolickiej oraz książek - w szczególności tych, które mówią o Chrystusie i Jego Kościele. Bibliotekę parafialną uzupełnić nowymi pozycjami z zakresu chrystologii i eklezjologii.
• Ponieważ poznawanie Chrystusa nie jest zadaniem łatwym, przeto należy się modlić w tej intencji: o wytrwałość w zdobywaniu wiedzy o Chrystusie (wierni świeccy) oraz o umiejętność mówienia o Zbawicielu (duszpasterze i katecheci). W tym roku niech to będzie modlitwa wyjątkowa, wspomagająca wiernych w szlachetnym trudzie poznawania Chrystusa. Zgodnie z obietnicą Zbawiciela, Duch Święty spieszy nam zawsze ze stosowną pomocą (por. Mk 13,11; Łk 12,12).
• Ożywić w parafii śpiewanie pieśni wielbiących Jezusa Chrystusa. Nauczyć nowych pieśni, udostępniając ich teksty.
• Proponuje się, aby w większych parafiach (miejskich) z dobrze zorganizowanym duszpasterstwem, wprowadzić cykle konferencji poświęconych Jezusowi Chrystusowi, z udziałem zaproszonych prelegentów (np. profesorów Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi).
• Temat tegorocznego programu duszpasterskiego należy w wyjątkowym stopniu odnieść do mediów będących w gestii Kościoła. Wszak ich najważniejszą funkcją jest ewangelizacja. Hasło "Na nowo poznawać Chrystusa" ma przede wszystkim charakter ewangelizacyjny. Dlatego w mediach katolickich powinno się wykorzystać wszelkie możliwości prowadzące do poznania Chrystusa - zarówno w słowie jak i w obrazie.
• Poznawaniu Chrystusa mają towarzyszyć odpowiednie cele. Dlatego też, w taki sposób mamy poznawać Chrystusa, aby móc zrozumieć Go. A dalej: tak głęboko mamy rozumieć Chrystusa, aby Go umiłować. I wreszcie: tak dojrzale powinniśmy miłować Chrystusa, aby być Jego apostołami oraz swoją wiarą i miłością dawać Mu w świecie świadectwo.
• Zgodnie z dotychczasową praktyką, w kościołach parafialnych i w kaplicach należy przygotować stosowną dekorację, eksponując w odpowiednich miejscach hasło obowiązujące w nowym roku duszpasterskim. Zadanie poznawania Chrystusa powinno się uwzględnić również w parafialnych gablotach informacyjnych.

6. Jak wynika z powyższego, temat tegorocznego programu duszpasterskiego ma wyjątkową wagę. Stanowi przede wszystkim podstawę życia religijnego. Na dobrej znajomości Chrystusa budować można zdrową religijność i zasady moralne. Ponadto, hasło wzywające do poznawania Chrystusa ma wyjątkowy walor ewangelizacyjny. Kościół ma tak ewangelizować współczesny świat, aby wszyscy ludzie poznali Chrystusa.
Gorąco zachęcam duszpasterzy, katechetów, członków ruchów i stowarzyszeń katolickich, aby na nowo i z gorliwością pierwszych chrześcijan włączyli się w dzieło poznawania Chrystusa. Niech inni ludzie za ich przykładem stają się zdolni do poznawania Chrystusa i do umiłowania Go.
Na to zadanie wszystkim z serca błogosławię

Łódź, dnia 16 listopada 2001 r.

+ Władysław Ziółek
Arcybiskup Łódzki