Niniejsza Instrukcja zawiera główne zasady dotyczące zatrudniania w parafii świeckich pracowników kościelnych oraz ich podstawowe prawa i obowiązki (por. art. 142 Statutów).
1. Osoby świeckie zatrudnione w parafii są pracownikami w rozumieniu przepisów polskiego prawa pracy.
2. Bezpośrednim zwierzchnikiem i pracodawcą pracowników kościelnych jest proboszcz parafii.
3. Pracownikiem kościelnym może być praktykujący katolik, który ukończył osiemnaście lat, ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe oraz wyróżnia się walorami religijnymi i moralnymi.
4. Prawa i obowiązki pracowników kościelnych należy określić w aneksie do umowy.
5. Bez zgody proboszcza pracownik kościelny zatrudniony na pełnym etacie nie może wykonywać innej pracy zawodowej.
6. Pracownicy kościelni powinni brać udział w rekolekcjach i dniach skupienia dla nich organizowanych.
7. Nawiązanie stosunku pracy dokonuje się na mocy zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika, zawartego w pisemnej umowie o pracę. Umowa musi określać przynajmniej rodzaj i czas pracy oraz wysokość wynagrodzenia.
8. Kandydat na pracownika kościelnego przedkłada proboszczowi następujące dokumenty:
Kandydat na organistę składa dodatkowo dyplom ukończenia szkoły organistowskiej lub inne świadectwo z zakresu przygotowania muzycznego. Proboszcz przed zatrudnieniem organisty powinien jego kandydaturę przedstawić kurialnej Komisji do Spraw Liturgii i Muzyki Kościelnej, która może go poddać sprawdzianowi z zakresu liturgii, muzyki i śpiewu.
9. Proboszcz zobowiązany jest do założenia teczki pracownika z aktami osobowymi i dokumentacją związaną ze stosunkiem pracy, a także do ochrony danych osobowych zatrudnionego. Dokumenty te należy przechowywać w bezpiecznym miejscu przez pięćdziesiąt lat po wygaśnięciu stosunku pracy.
10. Umowa o pracę może być zawarta na okres próby, na czas określony lub nieokreślony. Umowa po raz trzeci zawarta na czas określony staje się z mocy prawa umową na czas nieokreślony.
11. Pracownikowi, który wykonuje swoje obowiązki w niedzielę, przysługuje inny dzień wolny ustalony w umowie, z zachowaniem pozostałych przepisów.
12. W uzasadnionych sytuacjach proboszcz może zawrzeć, np. z kościelnym lub organistą umowę zlecenia, w której powierza mu wykonywanie określonych czynności. Zleceniobiorca zgłasza wtedy swoją działalność w urzędzie gminnym, sam ubezpiecza się w zakładzie ubezpieczeń społecznych oraz sam płaci podatek dochodowy.
13. Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia wypłacanego przez proboszcza przynajmniej raz w miesiącu.
14. Pracownikowi kościelnemu przysługuje prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego w wymiarze uzależnionym od ogólnego stażu pracy, w terminie uzgodnionym z proboszczem (po roku pracy - osiemnaście dni roboczych; po sześciu latach pracy - dwadzieścia dni; po dziesięciu latach pracy - dwadzieścia sześć dni roboczych).
15. Urlop za dany rok kalendarzowy powinien być wykorzystany do 31 marca roku następnego. Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, z tym że przynajmniej jedna część urlopu powinna obejmować nie mniej niż czternaście kolejnych dni kalendarzowych. Za niewykorzystany urlop wypoczynkowy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.
16. Na okres zatrudnienia w parafii pracownik może otrzymać mieszkanie służbowe, o ile parafia takim dysponuje. Mieszkanie to powinno być zwolnione w ciągu trzech miesięcy od rozwiązania stosunku pracy. Wartość czynszu wliczana jest do miesięcznego wynagrodzenia za pracę jako świadczenie w naturze.
17. Pracownik kościelny powinien być ubezpieczony w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych lub w innym zakładzie ubezpieczeń, zgodnie z obowiązującym prawem państwowym. Składkę ubezpieczeniową opłaca proboszcz według obowiązujących przepisów.
18. Pracownikowi przechodzącemu na rentę lub emeryturę przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
19. W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy rodzinie przysługuje odprawa pośmiertna w wysokości:
20. Proboszcz przekazuje do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy, a także na wniosek pracownika dokonuje rocznego rozliczenia podatkowego.
21. Umowa o pracę rozwiązuje się:
22. Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Powinno ono wskazywać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy i zawierać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się do sądu pracy.
23. Powodem wypowiedzenia umowy o pracę może być, np. niewłaściwe wykonywanie obowiązków, lekceważący stosunek do duszpasterzy i parafian, występowanie przeciwko wierze lub Kościołowi, dawane zgorszenie przez niemoralny styl życia.
24. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia w danej parafii i wynosi:
Okres wypowiedzenia obejmujący tydzień lub miesiąc (albo ich wielokrotność) kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.
25. Umowa o pracę nie może być wypowiedziana w czasie urlopu, podczas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy (chyba że istnieją okoliczności uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia), a także w okresie dwóch ostatnich lat przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego, jeżeli z osiągnięciem tego wieku pracownik nabyłby prawo do emerytury.
26. Powodem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika może być ciężkie naruszenie przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych (np. opuszczanie pracy, spóźnianie się, spożywanie alkoholu w pracy), popełnienie przestępstwa uniemożliwiającego dalsze wykonywanie powierzonej funkcji, zawiniona utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie jednego miesiąca od uzyskania przez proboszcza wiadomości o okoliczności uzasadniającej takie rozwiązanie umowy.
27. Umowa o pracę może być rozwiązana bez wypowiedzenia, gdy:
28. Po rozwiązaniu stosunku pracy proboszcz zobowiązany jest w ciągu siedmiu dni do wystawienia zainteresowanemu świadectwa pracy.
29. Za nieprzestrzeganie ustalonego porządku, organizacji pracy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy pracownik może być ukarany upomnieniem lub naganą. Kara porządkowa nie może być zastosowana po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie trzech miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.
30. Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, z własnej winy wyrządził szkodę w mieniu parafii albo nie rozliczył się z powierzonych mu pieniędzy lub mienia parafii, ponosi odpowiedzialność materialną i jest obowiązany do naprawienia szkody.
31. Pracownik ma prawo zgłaszania skarg, uwag i wniosków do kurialnej Komisji do Spraw Prawnych. Wszelkie spory wynikające z realizacji umowy o pracę rozstrzygane są w pierwszej kolejności na drodze postępowania polubownego przed tą Komisją.
32. Pracownik może na drodze sądowej dochodzić swych roszczeń wynikających ze stosunku pracy.
33. Roszczenia te ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat.